Rozszerzanie diety niemowlaka wzbudza wiele emocji wśród rodziców. W pierwszym roku życia dziecka następują diametralne zmiany w jego sposobie żywienia. Przez pierwsze 6 m.ż dziecka powinno dążyć się do wyłącznego karmienia piersią. W tym okresie mleko matki (ewentualnie mieszanka mleczna początkowa) jest wystarczającym pokarmem dla niemowlaka, w pełni zaspakaja jego potrzeby energetyczne i zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze.
W drugim półroczu życia dziecka samo mleko już nie wystarczy. Rosnący organizm potrzebuje większych ilości energii oraz składników odżywczych m.in. białka, żelaza, cynku, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E) oraz pierwiastków śladowych. Dlatego po ukończeniu 6 miesiąca życia należy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka.
Sprawdź nasze warsztaty dietetyczne dla dzieci lub indywidualne wsparcie dietetyka.
Rozszerzanie diety niemowlaka: częstość posiłków
Wprowadzanie nowych produktów do diety przygotowuje dziecko do bardziej urozmaiconej diety w późniejszym okresie życia. Celem jest stopniowe zastępowanie mleka posiłkami bezmlecznymi, tak aby pod koniec 1 roku życia w diecie niemowlaka znajdowały się dwa lub maksymalnie trzy posiłki mleczne. Niemowlęta w 6-8 m.ż. powinny otrzymywać 2-3 posiłki uzupełniające, a w 9-24 m.ż. 3-4 posiłki uzupełniające i 1-2 przekąski. Należy podkreślić, że do ukończenia 1 roku przez dziecko, mleko jest podstawowym pokarmem [1, 2, 3].
Schemat żywienia dzieci w 1. roku życia [4].
Rozszerzanie diety niemowlaka: kolejność wprowadzanych produktów
Kolejność wprowadzania do diety niemowlaka nowych produktów jest indywidualną decyzją rodziców. Nie ma jednego schematu, który określałby kiedy jaki produkt można włączyć do diety dziecka. Specjaliści zalecają, aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie. Stopniowe rozszerzanie diety niemowlaka pozwala na obserwację reakcji dziecka na określone pokarmy i wykluczenie ewentualnych produktów uczulających. Najczęściej reakcje alergiczne występują po spożyciu białek pokarmowych pochodzących z mleka, jajek, orzechów ziemnych. Nie należy jednak opóźniać wprowadzania tych produktów do diety dziecka.
Zwykle przyjmuje się, że rozszerzanie diety niemowlaka zaczynamy od wprowadzania warzyw i owoców. Ważne, aby dziecko poznało ich smak, ponieważ są bogate w witaminy i przeciwutleniacze, a nauka ich jedzenia zaprocentuje w przyszłości w postaci prawidłowych nawyków żywieniowych. Ale nie warto długo zwlekać z podaniem innych produktów, szczególnie tych bogatych w żelazo i o wysokiej gęstości odżywczej. Mięso, ryby, jajka, produkty zbożowe w tym gluten, tłuszcze i produkty nabiałowe powinny znaleźć się w diecie niemowlaka.
Ważne, aby produkty i potrawy podawane w czasie rozszerzania diety niemowlaka nie zawierały dodatku cukru i soli [5, 6, 7].
Rozszerzanie diety niemowlaka: najlepsza żywność dla niemowląt
Rozszerzanie diety niemowlaka: najważniejsze, żeby żywność była naturalna, świeża, mało przetworzona i wysokiej jakości.
W żywieniu niemowląt ważna jest nie tylko dobrze zbilansowana dieta, ale również jakość podawanej żywności. Mechanizmy obronne u niemowląt i małych dzieci nie są w pełni dojrzałe, aby zapewnić ochronę przed szkodliwymi substancjami z zewnątrz np. metalami ciężkimi, pestycydami czy substancjami dodatkowymi. Najważniejsze, żeby żywność była naturalna, świeża, mało przetworzona i wysokiej jakości. Przy wyborze warzyw i owoców warto kierować się sezonowością (zobacz kalendarz sezonowości). Jeśli rozszerzamy dietę niemowlaka w okresie zimowym lub wczesnowiosennym należy wybierać mrożone warzywa i owoce.
Już od początku wprowadzania nowych pokarmów należy podawać dziecku płyny do picia. Najlepsza jest oczywiście woda. Z herbat odpowiednie dla niemowląt i małych dzieci są naturalne herbaty owocowe i herbata rooibos. Należy uważać z ilością podawanych soków. Najlepiej w 1 roku życia nie podawać ich wcale.
Wybierając produkty dla niemowlaka należy zwrócić uwagę na ich pochodzenie i w miarę możliwości wybierać produkty z upraw i hodowli ekologicznych. Możemy również sięgnąć po żywność specjalnego przeznaczenia dla niemowląt czyli tzw. słoiczki, których składniki spełniają surowe kryteria doboru i są bezpieczne dla zdrowia dziecka [8, 9, 10].
Rozszerzanie diety niemowlaka: konsystencja pokarmów uzupełniających
Rozszerzanie diety niemowlaka: już od 7 m.ż. należy stopniowo wprowadzać pokarmy stałe np. rozdrobnione, posiekane, miękkie cząstki produktów podawane do ręki.
Konsystencja podawanych pokarmów powinna zmieniać się wraz z wiekiem i nabywanymi zdolnościami oralnymi niemowlaka. Na początku mogą to być: gęsta kaszka, owsianka, purée gładkie lub z grudkami. Ale już od 7 m.ż. należy stopniowo wprowadzać pokarmy stałe np. rozdrobnione, posiekane, miękkie cząstki produktów podawane do ręki. Dziecko musi uczyć się gryźć [11, 12].
BLW – bobas lubi wybór
Rozszerzanie diety niemowlaka: w metodzie BLW ważna jest gotowość dziecka do przyjmowania nowych pokarmów m.in. umiejętność samodzielnego siedzenia.
Alternatywnym sposobem rozszerzania diety niemowląt jest metoda BLW (Baby Led Weaning). W tej metodzie to dziecko przejmuje kontrolę nad karmieniem poprzez samodzielne jedzenie. Od początku rozszerzania diety niemowlaka podaje się produkty stałe, które dziecko może łatwo chwycić do ręki. Maluch zjada sam tyle ile umie, chce i tak jak umie. W metodzie BLW ważna jest gotowość dziecka do przyjmowania nowych pokarmów m.in. umiejętność samodzielnego siedzenia [13, 14].
Przepisy na posiłki dla dzieci zgodne z metodą BLW można znaleźć tutaj:
- Ala’Antkowe BLW – www.alaantkoweblw.pl
- Anny Kozłowskiej – www.blwmama.pl
- BLW przepisy – www.blwprzepisy.pl
Rozszerzanie diety niemowlaka: wielkość porcji
Rozszerzanie diety niemowlaka: dziecko to nie mały dorosły!
Ilość podawanego jedzenia powinna być niewielka i stopniowo wzrastać. Początki rozszerzania diety to czas nauki jedzenia i poznawania smaków produktów i potraw. Ważne, żeby dziecko próbowało, na najadanie się przyjdzie jeszcze czas. Nie należy zniechęcać się, kiedy dziecko krzywi się próbując nowego produktu. Wszystko co inaczej smakuje niż mleko, jest dla niego dziwne i nieznane. Tolerancja smaków u dzieci jest bardzo zmienna. Dlatego wielokrotne podawanie różnych produktów i potraw sprzyja rozwojowi akceptacji ich smaków [15, 16]. Przy karmieniu dzieci należy kierować się złotą zasadą karmienia:
Rodzic/opiekun decyduje KIEDY i CO zje dziecko.
Dziecko decyduje ILE zje.
Więcej na temat prawidłowego karmienia dzieci znajdziesz tutaj.
Przeczytaj również:
Jak zwiększyć przyswajalność żelaza z diety?
Dieta odchudzająca w młodym wieku
Recenzja książki: „Dylematy mamy i taty w kuchni”
Sprawdź nasze warsztaty dietetyczne lub indywidualne wsparcie dietetyka.