Składniki mineralne w żywności

Składniki mineralne należą do składników pokarmowych, które występują w produktach spożywczych zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Po spożyciu ulegają strawieniu i przyswojeniu przez organizm człowieka. Składniki mineralne ulegają ciągłej wymianie, część z nich zostaje zużyta w celu pozyskania energii, część jest wydalana, a część służy do ponownej budowy tkanek ciała. Zachodzi więc ciągła konieczność dostarczania organizmowi tych składników. Szacuje się, że organizm ludzki do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje około 60 składników, w tym co najmniej 40 zalicza się do tzw. niezbędnych.

Pierwszą cześć omówienia składników pokarmowych można znaleźć tutaj.

Co to są składniki mineralne?

Składniki mineralne stanowią około 3% masy ciała w organizmie noworodka i wzrasta u osoby dorosłej do około 4%. Nie są one rozmieszczone równomiernie w poszczególnych tkankach organizmu – największa ich ilość występuje w zębach i kościach, najmniejsza w skórze i tkance tłuszczowej. Spośród składników mineralnych tylko niektóre są niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu człowieka. Należą do nich m.in. wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, jod, selen, miedź i fluor [1, 2, 3].

Sprawdź nasze warsztaty dietetyczne dla firm lub indywidualne wsparcie dietetyka.

Składniki mineralne: wapń

Funkcja:

Podstawowy materiał budulcowy kości i zębów;

Bierze udział w przewodnictwie bodźców nerwowych, kurczliwości mięśni, aktywacji niektórych enzymów, krzepnięciu krwi;

Zmniejsza przepuszczalność błon komórkowych, co wpływa na zmniejszenie ciśnienia krwi.

Źródło: Mleko i przetwory mleczne, konserwy rybne wraz z ościami, zielonolistne warzywa (np. sałata, rucola, szpinak, brokuły), sezam. Z produktów roślinnych wapń jest gorzej wchłaniany z uwagi na obecność w nich fitynianów i szczawianów, utrudniających ich wchłanianie.

Składniki mineralne: fosfor

Funkcja:

Uczestniczy w procesie mineralizacji kości i zębów;

Niezbędny do budowy tkanek miękkich, błon komórkowych, kwasów nukleinowych;

Uczestniczy w przewodzeniu bodźców nerwowych, w przemianach energetycznych;

Pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.

Źródło: Sery podpuszczkowe, kasza gryczana, ryby w szczególności konserwy rybne i ryby wędzone spożywane wraz z ościami, mięso, ciemne pieczywo, jaja.

Składniki mineralne: magnez

Funkcja:

Bierze udział w biosyntezie białka, przewodnictwie nerwowym, kurczliwości mięśni, procesach termoregulacji;

Wpływa na utrzymanie równowagi mineralnej organizmu i kości;

Wpływa na regulację ciśnienia krwi.

Źródło: Przetwory zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy, kakao, gorzka czekolada, sery podpuszczkowe, ryby, ziemniaki, woda pitna wysoko zmineralizowana.

Składniki mineralne: żelazo

Funkcja:

Wchodzi w skład hemoglobiny (barwnik krwi), mioglobiny (barwnik mięśni), enzymów tkankowych;

Bierze udział w procesie oddychania tkankowego;

Uczestniczy w syntezie DNA;

Bierze udział w zwalczaniu bakterii i wirusów przez system immunologiczny;

Wpływa na metabolizm cholesterolu i detoksykację szkodliwych substancji w wątrobie.

Źródło: Natka pietruszki, nasiona roślin strączkowych, mięso, jaja, ciemne pieczywo. Żelazo jest lepiej przyswajalne jest z produktów pochodzenia zwierzęcego niż z produktów roślinnych.

Składniki mineralne: cynk

Funkcja:

Bierze udział w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów oraz w przemianach energetycznych;

Niezbędny do funkcjonowania wielu hormonów;

Odpowiada za utrzymanie stabilności błon komórkowych, odczuwanie smaku i zapachu, metabolizm alkoholu, odporność organizmu.

Źródło: Ciemne pieczywo, mięso, kasza gryczana, sery podpuszczkowe, jaja. Cynk jest lepiej przyswajalne jest z produktów pochodzenia zwierzęcego niż z produktów roślinnych.