Dieta bezmleczna

Coraz więcej osób cierpi z powodu alergii pokarmowych. Alergia na białka mleka jest jedną z częściej występujących alergii. Dieta bezmleczna czyli eliminacja z jadłospisu mleka i produktów mlecznych jest pierwszym krokiem w kierunku polepszenia ogólnego samopoczucia i poprawy stanu zdrowia. Dieta bezmleczna może być smaczna i zdrowa – wystarczy odpowiednio ją zbilansować (zwłaszcza poziom wapnia i białka w diecie) oraz poszukać zamienników nabiału. Zmiana podejścia do problemu jest równie istotna – należy myśleć pozytywnie i skupiać się na produktach, które można jeść.

Ogólne informacje o alergii pokarmowej można znaleźć tutaj.

Dieta bezmleczna: co to jest alergia na mleko?

Alergia na mleko to niewłaściwa reakcja systemu odpornościowego na specyficzne białka zwane alergenami. W mleku jest to najczęściej kazeina lub białka serwatkowe. Objawy organizmu po spożyciu pokarmów uczulających mogą różnić się u poszczególnych osób, ale zawsze występują po spożyciu alergenu i zawsze przyjmują tę samą postać u danej osoby.

Objawy alergii na mleko można podzielić na:

– żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, gazy, skurcze brzucha, biegunka (zwykle ostra), zaburzenia wchłaniania, zaparcia;

– skórne: swędząca czerwona wysypka, pokrzywka, egzema, spuchnięte usta, język, jama ustna, twarz lub gardło, alergiczne oczy, „podbite” oczy;

– oddechowe: kaszel, świszczący oddech, cieknący nos, kichanie, łzawienie lub swędzenie oczu, krótki oddech.

Wymienione symptomy nie są specyficzne dla alergii na mleko – wskazują po prostu na reakcję immunologiczną organizmu [1, 2, 3, 4].

Sprawdź nasze warsztaty dietetyczne dla firm lub indywidualne wsparcie dietetyka.

Dieta bezmleczna: co to jest nietolerancja laktozy?

Nietolerancja laktozy (cukier mleczny) to niezdolność organizmu do całkowitego jej przyswojenia. Laktoza jest trawiona przez enzym laktazę, który rozkłada ją na dwa cukry proste – glukozę i galaktozę. Tylko te cukry proste mogą zostać wchłonięte i wykorzystane przez organizm. Resztki laktozy pozostają w układzie trawiennym i rozwijają się na nich bakterie wywołujące charakterystyczne objawy nietolerancji laktozy. Możemy wyróżnić dwa rodzaje nietolerancji laktozy:

– pierwotna nietolerancja laktozy – całkowity brak produkcji enzymu laktazy przez organizm. Zwykle objawia się we wczesnym okresie dojrzewania i utrzymuje przez całe życie. W przypadku wrodzonej nietolerancji laktozy dziecko od momentu poczęcia nie posiada zdolności wytwarzania laktazy i nie toleruje żadnych ilości mleka i produktów mlecznych.

– wtórna nietolerancja laktozy – zazwyczaj ma charakter przejściowy. Najczęściej pojawia się, gdy błona śluzowa jelita cienkiego zostanie uszkodzona na skutek określonej choroby lub nagłej infekcji. Biegunka i niektóre lekarstwa (niesterydowe leki przeciwzapalne, antybiotyki i aspiryna) mogą zmniejszyć wydzielanie laktazy na kilka tygodni [5, 6, 7].

Objawy nietolerancji laktozy

Objawy nietolerancji laktozy to objawy żołądkowo-jelitowe: bóle brzucha i wzdęcia, skurcze, gazy, biegunka (zaczynająca się 0,5-2 godzin po spożyciu laktozy), nudności i wymioty. Na ogół zachodzi związek między ilością spożytej laktozy a nasileniem symptomów jej nietolerancji – im większa ilość, tym silniejsze objawy. Czasami jej ostra forma może doprowadzić do niedożywienia i utraty wagi.

Osoby podejrzewające u siebie alergie na mleko lub nietolerancję laktozy powinny udać się do lekarza w celu zyskania właściwej diagnozy [8, 9].

Na czym polega dieta bezmleczna?

W diecie bezmlecznej wyklucza się wszelkie produkty wytwarzane z mleka zwierzęcego (mleko krowie, kozie i owcze). Lista niedozwolonych artykułów spożywczych obejmuje wszystkie produkty mleczne takie jak śmietana, masło, jogurt oraz te mniej oczywiste, do których używa się serwatki lub kazeiny. Ważne jest, aby traktować wszystkie produkty pochodne jako przetwory mleczne, gdyż mogą one wywoływać niepożądane reakcje organizmu.

W diecie bezmlecznej mleko można zastąpić różnymi napojami bezmlecznymi: np. napojem ryżowym, migdałowym, sojowym itd.

Produkty i przetwory, które mogą być źródłem białek mleka

Mleko i produkty mleczne:

– mleko we wszystkich formach: prosto od krowy, świeże, pasteryzowane, sterylizowane, UHT,
– smakowe mleko (np. czekoladowe, owocowe),
– mleko i śmietanka do kawy i herbaty,
– acidofilne mleko,
– ukwaszone mleko,
– kefiry,
– jogurty,
– serwatka,
– maślanka,
– śmietan i śmietanka,
– bita śmietana,
– sery twarogowe, podpuszczkowe (żółte), pleśniowe,
– serki homogenizowane, termizowane (np. w postaci granulek), typu feta, topione,
– pasty serowe do smarowania,
– masło i produkty tłuszczowe do smarowania pieczywa typu mieszanki masła z margaryną, margaryna z dodatkiem śmietanki, jogurtu, mleka,
– lody, desery lodowe, torty lodowe,
– niektóre desery np. budynie, musy, kremy,
– kremy deserowe w proszku (np. do tortów)

Inne produkty:

– pieczywo cukiernicze (np. herbatniki, wafle, gofry, krakersy) i wyroby ciastkarskie (np. pączki),
– czekolada mleczna i inne z niej wyroby (np. batony, praliny),
– cukierki mleczne (m.in. krówki, toffi),
– napoje kakaowe w proszku,
– kawa typu cappuccino,
– napoje czekoladowe,
– koktajle mleczne i mleczno-owocowe,
– koktajle alkoholowe i likiery (np. adwokat, Irish Cream),
– niektóre surówki owocowe (te z dodatkiem śmietany lub jogurtu),
– omlety,
– niektóre pieczywo
– zupy i sosy zabielane mlekiem, śmietaną, jogurtem,
– zupy i sosy w proszku lub w kostkach,
– gotowe potrawy w puszkach i słoikach typu klopsiki w sosie, gołąbki w sosie,
– kiełbasy homogenizowane (np. parówki, mortadela),
– wędliny podrobowe mięsne i drobiowe (np. pasztetowa),
– sos beszamelowy, holenderski, chrzanowy, tatarski, dressingi, majonez,
– zupy, pieczony drób, befsztyki, steki, sosy podawane w restauracjach (zazwyczaj przyrządza się je tam z dodatkiem masła w celu nadania im charakterystycznego smaku i zapachu),
– preparaty wspomagające odchudzanie (np. koktajle),
– preparaty dla sportowców zawierające białka serwetkowe.

Zdarza się, że niektóre osoby uczulone na mleko reagują uczuleniem także na wołowinę.

Warto zatem podczas zakupów uważnie czytać etykiety na opakowaniach przetworzonej żywności, aby upewnić się, że nie zawiera ona składników pochodnych mleka [10, 11, 12].

Dieta bezmleczna: produkty zastępcze w diecie

Warto nauczyć się doceniać smak świeżego jedzenia i unikać gotowego, przetworzonego, nabytego w sklepie. Do potraw można dodać trochę hummusu, by nabrały nieco kremowej konsystencji. Jest wiele produktów, które zastępują mleko i jego przetwory i w łagodny sposób pozwalają znieść ograniczenia narzucone przez nowy tryb odżywiania. Można je zrobić samemu w domu lub poszukać w sklepach ze zdrową żywnością, supermarketach lub zamówić w sklepie internetowym z produktami wegańskimi.

Zamiennikami w diecie bezmlecznej mogą być:

– napoje bezmleczne: ryżowe,migdałowe, sojowe, owsiane, kokosowe, gryczane
– napoje bezmleczne w proszku,
– śmietana sojowa, orkiszowa, owsiana, ryżowa
– masło klarowane, margaryny roślinne bezmleczne,
– jogurty i desery sojowe, ryżowe
– produkty wegańskie (sery, ciastka, czekolady).

dieta bezmleczna warsztaty dietetyczne kreator zdrowia

Dieta bezmleczna: jest wiele produktów, które zastępują mleko i jego przetwory.

Dieta bezmleczna: wapń

Mleko i produkty mleczne są podstawowym źródłem łatwo przyswajalnego wapnia. Niewłaściwie zbilansowana dieta może doprowadzić do niedostatecznej podaży tego pierwiastka, co prowadzi do chorób kości np. osteoporozy. W diecie bezmlecznej należy zatem szczególnie dbać o odpowiednią podaż wapnia.

Warto zauważyć, że nie wszystkie związki wapnia występujące w pokarmach są przyswajane w jednakowym stopniu. Z produktów roślinnych wapń jest gorzej wchłaniany z uwagi na obecność fitynianów i szczawianów, utrudniających ich wchłanianie. Oznacza to, że trzeba wziąć poprawkę na utrudnione wchłanianie wapnia i dostarczać go organizmowi w nico większej ilości.

Źródłem wapnia w diecie są m.in. ryby wraz z ośćmi (np sardynki), rośliny strączkowe, orzechy, zielonolistne warzywa (np. sałata, rucola, szpinak, brokuły). Warto sięgać po produkty wzbogacone w wapń. np. soki, napoje roślinne. Naturalnym źródłem wapnia jest również woda mineralna wysokozmineralizowana (np. Kryniczanka, Muszynianka, Muszyna) [13, 14, 15, 16].

Dieta bezmleczna poza domem

Dieta bezmleczna: bezpieczne jest założenie, że większość dań w karcie bazuje na produktach mlecznych. Zatem lepiej samemu wybieraj potrawy, a nie licz na sugestie kelnera.

Dla osób na diecie leczniczej jedzenie na mieście nie jest łatwe. Przy zamawianiu jedzenia w restauracji zawsze należy pamiętać o zaznaczeniu kelnerowi, jak istotne jest to, by nie dostali żadnego nabiału w potrawach. Warto poświęcić chwilę na opisanie choroby niż prezentować postawę grymaśnego klienta. Bezpieczne jest założenie, że większość dań w karcie bazuje na produktach mlecznych. Zatem lepiej samemu wybieraj potrawy, a nie licz na sugestie kelnera. Np. większość sosów jest robiona na bazie masła lub śmietany i lepiej zamówić rybę lub mięso bez niego. Spróbuj sprecyzować swoje życzenia niż podawać informacje ogólne typu: „Żadnego nabiału, proszę”. W restauracjach chińskich czy ~~indyjskich~~ na ogół nie stosuje się produktów mlecznych.