Co to jest energia?

Źródłem energii dla człowieka jest pożywienie, dostarczające zróżnicowanych składników pokarmowych takich jak węglowodany, białka i tłuszcze. Czy wiesz co to jest energia i bilans energetyczny organizmu? Sprawdź!

Do czego potrzebna jest energia z pożywienia?

Energia z pożywienia potrzebna jest do m.in. regulowania procesów biochemicznych zachodzących w organizmie, utrzymania funkcji fizjologicznych, struktury organizmu. Energia niezbędna jest do wzrostu i rozwoju dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży oraz do aktywności fizycznej związanej z codziennymi zajęciami i uprawianiem sportu.

Gęstość energetyczna czyli energia w żywności

Energia: równoważniki energetyczne wg Atwatera.

Gęstość energetyczna pożywienia jest to ilość energii, wyrażona w dżulach (J) oraz w kaloriach (cal) na gram (g) danego rodzaju produktu. O wartości energetycznej żywności decyduje przede wszystkim ilość zawartego w niej tłuszczu, ponieważ 1 g tego składnika dostarcza 9 kcal. Natomiast 1 g białka oraz 1 g węglowodanów przyswajalnych dostarczają po 4 kcal, czyli o połowę mniej energii [1, 2].

Sprawdź nasze warsztaty dietetyczne dla firm lub indywidualne wsparcie dietetyka.

Żywność o mniejszej kaloryczności to warzywa, owoce, zupy, chude mięsa, których gęstość energetyczna jest stosunkowo niska. Żywność o wysokiej zawartości tłuszczu i/lub niskiej zawartości wody, m.in. czekolada, ciastka, smażone przekąski, orzechy, suszone owoce charakteryzuje się wyższą gęstością energetyczną. Na wartość kaloryczną żywności znaczny wpływ wpływ ma również obecność błonnika pokarmowego i innych substancji balastowych. Związki te są oporne na działanie enzymów trawiennych, nie ulegają degradacji w przewodzie pokarmowym i są wydalane z kałem, a jednocześnie utrudniają trawienie pozostałych składników pożywienia.

Zatem spożywanie produktów o niskiej gęstości energetycznej może w istotny sposób pomóc w kontrolowaniu spożywanych kalorii i jednocześnie uniknąć uczucia głodu [3, 4].

energia warsztaty dietetyczne kreator zdrowia

Energia: podział produktów wg wartości energetycznej.

Energia z napojów alkoholowych

Należy pamiętać, że znaczną ilość energii dostarczają napoje alkoholowe pomimo, że nie ma w nich tłuszczu i zazwyczaj zawierają niewielkie ilości węglowodanów. Wyjątek stanowią np. wina słodkie. 1 gram alkoholu etylowego dostarcza 7 kcal.

Energia: wartość energetyczna z napojów alkoholowych.

Energia w pożywieniu

Dla organizmu człowieka węglowodany są najważniejszym źródłem energii. Stanowią one główne paliwo dla mięśni i mózgu. Źródłem węglowodanów są produkty bogate w skrobię np. pieczywo, kasze, ryż, ziemniaki, rośliny zbożowe.

Źródłem energii dla organizmu są również tłuszcze oraz białka, szczególnie w sytuacjach, gdy dostępność energii z innych źródeł jest ograniczona.

Energia: źródła w diecie.

Zapotrzebowanie na energię

Różni ludzie potrzebują różnych ilości energii, zależnie od płci, wieku, stanu fizjologicznego, masy, wzrostu i budowy ciała oraz aktywności fizycznej. Całkowite zapotrzebowanie na energię w ciągu doby obejmuje potrzeby związane z:

– podstawową przemianą materii (utrzymanie niezbędnych do życia funkcji organizmu),

– aktywnością fizyczną,

– metabolizmem pożywienia oraz

– ze wzrostem organizmu, ciążą i laktacją.

Im bardziej jesteś aktywny fizycznie, tym więcej energii potrzebuje twój organizm. Wysiłek fizyczny wpływa na rozwój masy mięśniowej, co oznacza większe zapotrzebowanie na energię przez cały dzień, nawet w trakcie odpoczynku [5].

Energia: Normy na energię dla kobiet, ustalone na poziomie średniego zapotrzebowania (EER) [6].

Bilans energetyczny

Waga ciała zależy od równowagi pomiędzy ilością energii pochodzącej ze spożywanej żywności i napojów a wydatkiem energetycznym, związanym z aktywnością organizmu. Stała masa ciała utrzymuje się, kiedy ilość energii pobranej jest równa ilości energii wydatkowanej.

Nadmiar energii w diecie gromadzi się w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej i prowadzi do wzrostu masy ciała, a w konsekwencji do nadwagi i otyłości. Zdarza się, że przy dodatnim bilansie energetycznym rozwija się niedożywienie organizmu, związane z brakiem dostatecznej ilości np. niektórych witamin, składników mineralnych, tłuszczów.

Regularna aktywność fizyczna pomaga osiągnąć równowagę energetyczną i zmniejszyć ryzyko występowania otyłości i związanych z nią chorób. Jest niezbędna do utrzymania do prawidłowego stanu zdrowia i sprawności ciała.